मुंबई : चांद्रयान-3 च्या रूपाने भारताला ऐतिहासिक यश मिळवून देणारे इस्रोचे प्रमुख एस सोमनाथ यांच्या निवृत्तीची बातमी समोर आली आहे. एस सोमनाथ यांचा कार्यकाळ 14 जानेवारीला संपत आहे. त्यामुळे केंद्र सरकारकडून भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेच्या नवीन प्रमुखाची घोषणा करण्यात आली आहे. त्यानुसार, डॉ. व्ही. नारायणन हे भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थे (इस्रो) नवे अध्यक्ष म्हणून निवड करण्यात आली असून, एस सोमनाथ यांच्यानंतर डॉ. व्ही. नारायणन हे पदभार स्वीकारणार आहेत. मंगळवारी सरकारकडून भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेच्या नवीन प्रमुखाचीही घोषणा करण्यात आली. (ISRO is going to get a new chief see the profile of dr V Narayan he will replace S Somnath)
कोण आहेत डॉ. व्ही. नारायणन?
डॉ. व्ही. नारायणन हे विज्ञान क्षेत्रातील मोठे नाव असून त्यांनी एरोस्पेस इंजिनीअरिंगमध्ये पीएचडी मिळवली आहे. सध्या ते LPSC म्हणजेच लिक्विड प्रोपल्शन सिस्टम सेंटरचे संचालक आहेत. भारतीय अंतराळ संस्थेतील त्यांच्या चार दशकांहून अधिक अनुभवाच्या काळात त्यांनी अनेक महत्त्वाच्या पदांवर काम केले आहे. ते रॉकेट आणि स्पेसक्राफ्ट प्रोपल्शनचा अभ्यासक असल्याची नोंद आहे. त्याच्या यशामध्ये GSLV Mk इल वाहनाचा C25 क्रायोजेनिक प्रकल्प समाविष्ट आहे. ते त्याचे प्रकल्प संचालक होते.
LPSC नुसार डॉ. नारायणन यांनी 1984 मध्ये इस्रोमध्ये प्रवेश केला होता. सुरुवातीला, सुमारे साडेचार वर्षे त्यांनी विक्रम साराभाई स्पेस सेंटरमध्ये साउंडिंग रॉकेट्स, ऑगमेंटेड सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकल आणि पोलर सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकलच्या सॉलिड प्रोपल्शन एरियामध्ये काम केले. त्यांनी 1989 मध्ये IIT खरगपूर येथून क्रायोजेनिक इंजिनिअरिंगमध्ये M.Tech केले आहे. ते प्रकल्प व्यवस्थापन परिषद-स्पेस ट्रान्सपोर्टेशन सिस्टम (PMC-STS) चे अध्यक्ष देखील आहेत. विशेष बाब म्हणजे पीएमसी-एसटीएस केवळ लाँच वाहन प्रकल्प आणि कार्यक्रमांबाबत निर्णय घेतात. ते HRCB चे अध्यक्ष देखील आहेत म्हणजेच गगनयानसाठी मानवी रेट प्रमाणपत्र मंडळ.
डॉ. नारायणन यांच्या नेतृत्वाखाली, LPSC ने ISRO मोहिमेसाठी 190 लिक्विड प्रोपल्शन सिस्टम आणि कंट्रोल पॉवर प्लांट प्रदान केले आहेत. त्यांनी आदित्य अंतराळयान आणि GSLV Mk-Ill मिशन, चांद्रयान-2 आणि चांद्रयान-3 च्या प्रणोदन प्रणालींमध्येही योगदान दिले. आयआयटी खरगपूरच्या रौप्य पदकाशिवाय, त्याला ASI कडून सुवर्ण पदक अर्थात एस्ट्रोनॉटिकल सोसायटी ऑफ इंडिया आणि NDRF कडून राष्ट्रीय डिझाइन पुरस्कारासह 25 पुरस्कार मिळाले आहेत.
एस. सोमनाथचा प्रवास
इस्रोचे विद्यमान प्रमुख एस सोमनाथ यांनी जानेवारी 2022 मध्ये एजन्सीचे प्रमुख म्हणून पदभार स्वीकारला. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, अमेरिका, सोव्हिएत युनियन आणि चीननंतर चंद्राच्या पृष्ठभागावर सॉफ्ट लँडिंग करणारा भारत हा जगातील चौथा देश ठरला. 23 ऑगस्ट 2023 रोजी भारताने चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर सॉफ्ट लँडिंग केले. सध्या भारत अंतराळात मानव पाठवण्याच्या तयारीत आहे.
हेही वाचा – Delhi Election 2025 : आप विरुद्ध काँग्रेस लढाई; ठाकरे गट, तृणमूल, सपाकडून केजरीवालांची पाठराखण
