प्राचीन भारताच्या सुश्रुत संहितेत वर्णन केल्याप्रमाणे प्लास्टिक आणि मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया, रामायण आणि महाभारतातील शेती आणि सिंचनाचे महत्त्व, खगोलशास्त्राच्या वैदिक संकल्पना आणि वैदिक गणिते यांचा उच्च शिक्षण संस्थांच्या अभ्यासक्रमात समावेश करण्यात आला आहे. विद्यापीठ अनुदान आयोग (UGC) मध्ये समावेशासाठीचा मसुदा ) तयार करण्यात आला आहे. या अंतर्गत भारतीय ज्ञान प्रणाली (IKS) या विषयांवर अभ्यासक्रम सुरू करण्याची सूचना करण्यात आली आहे. यूजीसीने जारी केलेल्या मसुद्यात उच्च शिक्षण अभ्यासक्रमांमध्ये भारतीय ज्ञानपरंपरेचा समावेश करण्याच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत. विद्यापीठ अनुदान आयोगाचा मसुदा राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 (NEP 2020) च्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार आहे. ज्यात शिक्षणाच्या सर्व स्तरांवर भारतीय ज्ञान प्रणालींचा समावेश करण्याची शिफारस केली आहे. यूजीसीने या मसुद्यावर ३० एप्रिलपर्यंत तज्ज्ञ तसेच लोकांकडून सूचना मागवल्या आहेत. ( UGC Draft Proposal Now students will learn knowledge tradition of Ramayana Mahabharata period )
UGC Guidelines for Training/Orientation of Faculty on Indian Knowledge System (IKS).
For more details: https://t.co/sKNPdNcWAc pic.twitter.com/5cDMJwHX7T— UGC INDIA (@ugc_india) April 13, 2023
विद्यार्थ्यांना भारतीय ज्ञान प्रणालीच्या पैलूंची माहिती होईल
याचे उद्दिष्ट उच्च शिक्षण संस्थांना भारतीय ज्ञान प्रणालीच्या सर्व पैलूंचा अभ्यासक्रम शिकवणे आणि विकसित करण्यास मदत करणे हा आहे. याचा उद्देश विद्यार्थ्यांना अधिक जाणून घेण्याची आवड निर्माण करणे आणि त्यांना जिज्ञासू बनवणे हा आहे. या कारणास्तव, UGC मसुद्यात असे सुचवले आहे की पदवी किंवा पदव्युत्तर शिक्षण घेत असलेल्या प्रत्येक विद्यार्थ्याला IKS मध्ये क्रेडिट अभ्यासक्रम घेण्यासाठी प्रोत्साहित केले जावे, जे एकूण अनिवार्य क्रेडिट्सच्या किमान 5% असावे. नॅशनल क्रेडिट फ्रेमवर्क (NCEF) ने अंतिम निकष जाहीर केल्यानंतर काही दिवसांनी UGC च्या मार्गदर्शक तत्त्वांचा मसुदा आला आहे. या अंतर्गत, विद्यार्थ्यांना आता भारतीय ज्ञान प्रणालीच्या विविध पैलूंमधील त्यांच्या कौशल्यातून क्रेडिट मिळवण्याची परवानगी दिली जाईल.
( हेही वाचा: ठाकरे सरकार आणि बीएमसीचा 900 कोटींचा घोटाळा; किरीट सोमय्यांचा आरोप )
विद्यार्थी ‘असे’ निवडू शकतील विषय
विद्यार्थी त्यांच्या प्रमुख विषयांशी संबंधित भारतीय ज्ञान प्रणालीशी संबंधित अभ्यासक्रम निवडण्यास सक्षम असतील. उदाहरणार्थ, UGC मसुदा मार्गदर्शक तत्त्वे सुचवतात की वैद्यकशास्त्रात पदवीचे शिक्षण घेत असलेले विद्यार्थी आयुर्वेद, योग आणि निसर्गोपचार, युनानी, सिद्ध आणि होमिओपॅथी यांची समज देणारे भारतीय वैद्यक पद्धतींचे अभ्यासक्रम घेऊ शकतात. त्याचप्रमाणे जे विद्यार्थी गणित विषयात पदवी घेत आहेत ते त्यांच्या संबंधित विषयातील IKS अभ्यासक्रम घेऊ शकतात. मसुद्याच्या निकषांमध्ये सुचवलेल्या इतर विषयांमध्ये धातू आणि धातू कामाचे वैदिक संदर्भ, रामायण आणि महाभारतातील वास्तू आणि साहित्याचे महत्त्व, भारतीय धार्मिक संप्रदायांचे मूलभूत ग्रंथ, वैदिक काळापासून विविध प्रदेशांतील भक्ती परंपरा, जैन साहित्यातील गणिताचे स्थान आणि इतर विषयांचा समावेश आहे. नाट्य शास्त्रासारख्या ललित कलांचे स्वरूप आणि हेतू देखील समाविष्ट आहेत.
