Homeसंपादकीयदिन विशेषDilip Kumar Roy : बंगाली गायक, संगीतकार दिलीप कुमार रॉय

Dilip Kumar Roy : बंगाली गायक, संगीतकार दिलीप कुमार रॉय

Subscribe

दिलीप कुमार रॉय हे बंगाली गायक, संगीतकार, संगीततज्ज्ञ, कादंबरीकार, कवी आणि निबंधकार होते. ते विख्यात बंगाली कवी द्विजेन्द्रलाल राय यांचे पुत्र होते. त्यांचा जन्म २२ जानेवारी १८९७ रोजी झाला. रॉय यांना लहानपणापासूनच संस्कृत, इंग्रजी, रसायनशास्त्र आणि गणिताची आवड होती. दिलीप कुमार कलकत्ता प्रेसिडेन्सी कॉलेजमध्ये रुजू झाले. येथे सुभाषचंद्र बोस यांच्याशी त्यांचा परिचय झाला. गणितामध्ये प्रथम श्रेणी संपादन करून, १९१९ मध्ये ते ट्रायपोजसाठी केंब्रिजला गेले.

ट्रायपोजच्या पहिल्या भागाव्यतिरिक्त, ते पाश्चात्य संगीताच्या परीक्षेतही उत्तीर्ण झाले. संगीताचे शिक्षण घेण्यासाठी जर्मनी आणि इटलीला जाण्यापूर्वी, पियानोचे शिक्षण त्यांनी घेतले. त्याचबरोबर त्यांनी फ्रेंच, जर्मन आणि इटालियन भाषा आत्मसात केल्या. रॉय हे रोमेन रोलँड, बर्ट्रांड रसेल, हर्मन हेस, जॉर्जेस डुहामेल यासारख्या व्यक्तिमत्त्वांना भेटले. युरोपातील विविध देशांना भेटी देऊन त्यांनी युरोपीय संगीताचा अभ्यास केला.

१९५३ साली भारताचे सांस्कृतिक राजदूत या नात्याने त्यांनी जगप्रवास केला. १९५३ मध्ये श्रीअरविंद आश्रम सोडल्यानंतर काही वर्षांनी आणि जागतिक दौर्‍यातून परतल्यावर, आपल्या शिष्य इंदिरा देवीसोबत त्यांनी १९५९ मध्ये पुणे येथे हरीकृष्ण मंदिराची स्थापना केली. रॉय यांना संस्कृत कॉलेज (कलकत्ता) यांच्यातर्फे सूर-सुधाकर ही पदवी देण्यात आली.

तसेच कलकत्ता विद्यापीठ आणि रवींद्र भारती यांच्यातर्फे त्यांना डी.लिट. ही पदवी प्रदान करण्यात आली. १९६५ मध्ये संगीत नाटक अकादमी, भारताच्या राष्ट्रीय संगीत, नृत्य आणि नाटक अकादमीने त्यांना त्यांच्या जीवनगौरवासाठी सर्वोच्च सन्मान, संगीत नाटक अकॅडमी फेलोशिप प्रदान केला. दिलीप कुमार यांचे ६ जानेवारी १९८० रोजी निधन झाले.