केशवराव भोळे यांचा आज स्मृतिदिन. केशवराव भोळे हे मराठीतील प्रसिद्ध संगीतसमीक्षक, संगीतरचनाकार, संगीतदिग्दर्शक आणि नाटक, चित्रपट, क्रिकेट इत्यादी विषयांचे चिकित्सक अभ्यासक व लेखक होते. त्यांचा जन्म २३ मे १८९६ रोजी अमरावती येथे झाला. त्यांचे वडीलही संगीताचे शौकीन होते. ते स्वतः सतार वाजवीत असत. घरातील संगीतमय वातावरणामुळे केशवरावांना लहानपणापासूनच नाटक-संगीतादी पाहण्या-ऐकण्याचा नाद लागला आणि तो वाढत जाऊन अखेरपर्यंत टिकला. वैद्यकीय अभ्यासासाठी ते मुंबईस आल्यावर या नादाला खोली आणि चौरसपणा येऊन तो इतका वाढला की, त्यांनी वैद्यकीय अभ्यासावर पाणी सोडले.
१९३३ मध्ये गोविंदराव टेंबे यांच्यानंतर केशवरावांनी ‘प्रभात’ या सिनेमा कंपनीत संगीतदिग्दर्शक म्हणून प्रवेश केला. ‘प्रभात’ कालखंडात केशवरावांची स्वररचनाकाराची वृत्ती फुलून आली. हा बहर ‘अमृतमंथन’, ‘संत तुकाराम’, ‘कुंकू’, ‘माझा मुलगा’, ‘संत ज्ञानेश्वर’, ‘संत सखू’, ‘चंद्रसेना’ इत्यादी बोलपटांमधील गीतांच्या त्यांनी केलेल्या स्वररचनांमध्ये आणि संगीताच्या दिग्दर्शनामध्ये भरपूर दिसून येतो, त्याखेरीज कित्येक सुट्या भावगीतांनाही त्यांनी चाली लावल्या. पुढे ते आकाशवाणी मुंबई केंद्राच्या संगीतविभागाचे प्रमुख झाले.
‘एकलव्य’ या टोपणनावाने त्यांनी वसुंधरा या साप्ताहिकात लिहिलेले अभिजात गायक-गायिकांविषयीचे अनेक लेख त्यांच्या रमणीय शैलीमुळे आणि माहीतगारीमुळे विख्यात झाले. तेच लेख पुढे आजचे ‘प्रसिद्ध गायक’ (१९३३) या पुस्तकात संग्रहीत करण्यात आले. या पुस्तकाची सुधारून वाढविलेली आवृत्ती म्हणजे ‘संगीताचे मानकरी’ (१९४९) होय. ‘आवाजाची दुनिया’ (१९४८), ‘अस्ताई’ (१९६२), ‘वसंतकाकाची पत्रे’ (१९६४), ‘माझे संगीत’ (१९६४), ‘अंतरा’ (१९६७) आणि ‘जे आठवते ते’ (१९७४) हे आठवणीवजा आत्मचरित्र ही त्यांची ग्रंथसंपदा आहे. अशा या प्रसिद्ध संगीतसमीक्षकाचे ९ नोव्हेंबर १९७७ रोजी निधन झाले.
