मेरी रॉय यांचा आज स्मृतिदिन. मेरी रॉय या भारतीय शिक्षणतज्ज्ञ आणि महिला हक्क कार्यकर्त्या होत्या. त्यांचा जन्म १९३३ मध्ये कोट्टायम येथे झाला. त्या १९८६ मध्ये सर्वोच्च न्यायालयात त्यांच्या केराली सीरियन ख्रिश्चन समुदायाच्या वारसा कायद्याविरोधात खटला जिंकण्यासाठी ओळखल्या जातात. यानुसार सीरियन ख्रिश्चन महिलांना त्यांच्या पुरुष भावंडांसह त्यांच्या वडिलोपार्जित मालमत्तेत समान अधिकार सुनिश्चित करण्यात आला.
तोपर्यंत त्यांच्या सीरियन ख्रिश्चन समाजाने १९१६ च्या त्रावणकोर उत्तराधिकार कायदा आणि कोचीन उत्तराधिकार कायदा, १९२१ च्या तरतुदींचे पालन करण्यात येत होते, तर भारतात इतरत्र तोच समुदाय १९२५ च्या भारतीय उत्तराधिकार कायद्याचे पालन करत होता. १९१६ च्या त्रावणकोर उत्तराधिकार कायद्यानुसार मेरी रॉय यांना कौटुंबिक मालमत्तेचा हिस्सा नाकारण्यात आला. त्यांच्या वडिलांच्या मृत्यूनंतर त्यांनी तिच्या भावांवर खटला भरला. या प्रकरणानेच भारतीय न्यायालयीन व्यवस्थेतून मार्ग काढला आणि त्या जिंकल्या.
१९१६ च्या त्रावणकोर उत्तराधिकार कायद्यामुळे मेरी रॉय यांना सीरियन ख्रिश्चन समुदायाच्या स्त्रियांना मालमत्ता मिळू शकली नाही. यासंदर्भात मेरी रॉय यांनी तिचा भाऊ जॉर्ज इसहाक याच्याविरुद्ध १९६० मध्ये त्यांचे वडील पीव्ही इसहाक यांच्या निधनानंतर खटला दाखल केला. त्यांनी त्यांच्या भावाला मिळालेल्या वारशामध्ये समान वाटा देण्यासाठी दावा केला. कनिष्ठ न्यायालयाने सुरुवातीला त्यांची याचिका फेटाळली. मालमत्ता दोन भागात विभागलेली होती – कोट्टायम मालमत्ता जी दोन भागांमध्ये पसरली होती आणि दुसरा भाग नट्टाकोम ग्रामपंचायतीमध्ये होता. सीरियन ख्रिश्चन महिलांसाठी समान मालमत्तेच्या हक्कांसाठी लढा दिल्यामुळे हे प्रकरण एक महत्त्वपूर्ण प्रकरण मानले गेले. अशा या थोर सामाजिक कार्यकर्तीचे १ सप्टेंबर २०२२ रोजी निधन झाले.
