राजिंदर सिंह बेदी हे पुरोगामी लेखक चळवळीचे भारतीय उर्दू लेखक आणि नाटककार होते, ज्यांनी नंतर हिंदी चित्रपटसृष्टीत चित्रपट दिग्दर्शक, पटकथा लेखक आणि संवाद लेखक म्हणून काम केले. त्यांचा जन्म १ सप्टेंबर १९१५ रोजी सियालकोट, पंजाब, ब्रिटिश भारतामध्ये हिरा सिंह बेदी आणि सेवा दाई यांच्यापोटी झाला. त्यांनी अनेक वर्षे उर्दूचे शिक्षण चालू ठेवले. पण त्यांना महाविद्यालयीन शिक्षण घेता आले नाही. फाळणीनंतर त्यांचे कुटुंब १९४७ मध्ये पंजाबमधील फाझिलका येथे गेले. पटकथा लेखक आणि संवाद लेखक म्हणून त्यांनी हृषीकेश मुखर्जी यांच्या ‘अभिमान’, ‘अनुपमा’ आणि ‘सत्यकम’ या चित्रपटांसाठी काम केले. तसेच बिमल रॉय यांचे ‘मधुमती’ साठी त्यांनी पटकथा लेखक आणि संवाद लेखक म्हणून काम केले.
दिग्दर्शक म्हणून त्यांनी ‘दस्तक’ (१९७०) हा चित्रपट दिग्दर्शित केला. संजीव कुमार आणि रेहना सुल्तान आणि फागुन (१९७३), धर्मेंद्र, वहिदा रेहमान, जया भादुरी आणि विजय अरोरा या प्रसिद्ध अभिनेते, अभिनेत्रींसोबत त्यांनी काम केले. त्यांनी उर्दूमध्ये त्यांच्या पटकथा लिहिल्या, त्या वेळी इतर अनेक प्रमुख पटकथालेखकांप्रमाणे राजिंदर सिंह बेदी हे २० व्या शतकातील प्रमुख उर्दू फिक्शन लेखकांपैकी एक मानले जातात. भारताच्या कथांच्या ‘त्रासदायक’ विभाजनासाठी राजिंदर सिंह बेदी हे सर्वात प्रसिद्ध आहेत. रेडिओ काश्मीरचे स्टेशन डायरेक्टर म्हणून थोड्या काळासाठी काम केल्यानंतर राजिंदर सिंह बेदी हे मुंबई फिल्म इंडस्ट्रीमध्ये सामील झाले आणि त्यानंतर त्यांनी अनेक यशस्वी चित्रपटांच्या स्क्रिप्ट लिहिल्या. त्यांची उर्दू कादंबरी एक चादर मैली सी, ज्याचे इंग्रजीत भाषांतर झाले.
१९६५ मध्ये या कादंबरीला साहित्य अकादमी पुरस्कार मिळाला. राजिंदर सिंह बेदी हे सादत हसन मंटोंनंतर दुसर्‍या क्रमांकाचे उर्दू फिक्शन लेखक मानले जातात. त्यांचा मुलगा नरेंद्र बेदी जवानी दीवानी (१९७२), बेनम (१९७४), रफू चक्कर (१९७५) आणि सनम तेरी कसम (१९८२) या चित्रपटांचे दिग्दर्शक आणि निर्माता होते. एक चदर मेली सी (१९८६) -कथा, आंखिन देखी (१९७८) – दिग्दर्शक, मुथि भार चावल (१९७८) – कथा, नवाब साहिब (१९७८) – दिग्दर्शक, फागुन (१९७३) – दिग्दर्शक, निर्माता, अभिमन (१९७३) – संवाद लेखक, ग्रहान (१९७२) – कथा, दस्तक (१९७०) -पटकथा लेखक, सत्यकम (१९६९) – संवाद लेखक, मेरे हमदम मेरे दोस्त (१९६८) – पटकथा लेखक, बहार के सपने (१९६७) – संवाद लेखक, इत्यादी चित्रपटांसाठी त्यांनी काम केले. राजिंदर सिंह बेदी स्मरणार्थ पंजाब सरकारने उर्दू साहित्याच्या क्षेत्रात ‘राजिंदर सिंह बेदी पुरस्कार’ ची स्थापना केली आहे. उर्दू साहित्यात योगदान दिलेल्या व्यक्तीला हा पुरस्कार दिला जातो. त्यांना एक चादर मैली-सी या कादंबरीसाठी १९६५ मध्ये साहित्य अकादमी पुरस्कार (उर्दू) प्रदान करण्यात आला. राजिंदर सिंह बेदी यांचे ११ नोव्हेंबर १९८४ रोजी निधन झाले.
