रिटायरमेंट हा जीवनातील एक नवा अध्याय सुरू करण्याचा काळ असतो. इतकी वर्षे नोकरी, व्यवसाय केल्यानंतर स्वत:ला वेळ देणे गरजेचे असते. यामुळेच अनेकांचे असे स्वप्न असते की रिटायरमेंटनंतर ते त्यांच्या इच्छेनुसार जीवन जगतील, त्यांच्या छंदांसाठी वेळ काढतील इत्यादी. मात्र दरवेळी हे शक्य असेलच असं नाही. अनेक वेळा निवृत्ती हे सुखाऐवजी दुःखाचे आणि निराशेचे कारण बनते.
जीवनात अचानक झालेल्या बदलांना सामोरं जाणं खूप कठीण असते. यामुळे लोकांना ध्येयहीन किंवा दिशाहीन वाटू शकते. निवृत्ती उदासीनता ही अशीच एक स्थिती आहे ज्यामध्ये व्यक्तीला दुःख, अस्वस्थता आणि निवृत्तीनंतरच्या जीवनाबद्दल उदासीनता जाणवते.
यामुळे निवृत्तीनंतरचे तुमचे जीवन कठीण होऊ शकते, पण असं का होतं? यामागे कोणती कारणं आहेत आणि ते कसं मॅनेज केलं जाऊ शकतं याविषयी जाणून घेऊयात.
रिटायरमेंट डिप्रेशनची कारणे :
रिटायरमेंट डिप्रेशनची अनेक कारणे असू शकतात, जसे की
आयडेंटिटी क्रायसिस – दीर्घकाळ काम केल्यानंतर काम हीच त्या व्यक्तीची ओळख बनते. सेवानिवृत्तीनंतर, ही ओळख हरवल्याने व्यक्तिला रिक्त वाटू शकते.
सामाजिक जीवनात बदल- कामाच्या ठिकाणी अनेक मित्र आणि सहकारी असतात. मात्र निवृत्तीनंतर, सामाजिक वर्तुळात घट होऊ शकते, ज्यामुळे एकटेपणाची भावना येऊ शकते.
आर्थिक चिंता- निवृत्तीनंतर उत्पन्न कमी होऊ शकते, ज्यामुळे आर्थिक चिंता वाढू शकते.
आरोग्य समस्या- वाढत्या वयाबरोबर आरोग्याच्या समस्याही वाढू शकतात, ज्यामुळेही नैराश्य वाढू शकते.
भविष्याची चिंता– निवृत्तीनंतरच्या आयुष्याविषयीची अनिश्चितता आणि भविष्याची चिंता यामुळेही नैराश्य येऊ शकते.
रिटायरमेंट डिप्रेशनची लक्षणे :
सेवानिवृत्तीच्या नैराश्याची लक्षणे सामान्य नैराश्याच्या लक्षणांसारखीच असू शकतात, जसे की-
दुःख आणि निराशा
निद्रानाश किंवा जास्त झोप
भूक न लागणे किंवा जास्त भूक लागणे
थकवा आणि अशक्तपणा
एकाग्रतेचा अभाव
छंदांमधील रस गमावणे
एकटेपणा वाटणे
आत्मघाती विचार
सेवानिवृत्तीचे नैराश्य कसे हाताळावे ?
सेवानिवृत्तीचे नैराश्य व्यवस्थापित करण्याचे अनेक मार्ग आहेत, जसे की-
नवीन गोष्टी शिकण्यास सुरूवात करा – प्रवास, वाचन, खेळ किंवा स्वयंसेवा यासारख्या नवीन क्रिया सुरू केल्याने स्वतःला व्यस्त ठेवण्यास मदत होऊ शकते.
सामाजिक संबंध मजबूत करा – कुटुंब आणि मित्रांसह वेळ घालवा. नवीन लोकांना भेटण्यासाठी गट किंवा क्लबमध्ये सामील व्हा.
निरोगी जीवनशैलीचा अवलंब करा- नियमित व्यायाम करा, सकस आहार घ्या आणि पुरेशी झोप घ्या.
मानसोपचारतज्ज्ञाची मदत घ्या- नैराश्य गंभीर असल्यास, मानसोपचारतज्ज्ञ किंवा मानसशास्त्रज्ञांची मदत घेणे महत्त्वाचे आहे.
आर्थिक योजना बनवा – निवृत्तीसाठी आर्थिक योजना बनवल्याने चिंता कमी होण्यास मदत होऊ शकते.
सकारात्मक विचार विकसित करा- सकारात्मक विचार आणि आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी ध्यान आणि योग यासारख्या तंत्रांची मदत घ्या.
हेही वाचा : Beauty Tips : हिवाळ्यात बॉडी एक्सफॉलिएशन आहे गरजेचे
Edited By – Tanvi Gundaye