कोरोनामुळे निर्माण झालेल्या परिस्थितीत भारत आणि अमेरिका यांच्यातील वाढीव सहकार्याचा परिणाम जम्मू-काश्मीरमधील वास्तविक नियंत्रण रेषा आणि आंतरराष्ट्रीय सीमा यावर दिसून येऊ लागला आहे. चीनने लडाखमधील वास्तविक नियंत्रण रेषेवरील भागात सैन्य वाढवले आहे, तर सांबा आणि हीरानगरमधील आंतरराष्ट्रीय सीमेवर पाकिस्तानने अतिरिक्त सैन्य विभाग तैनात केले आहेत. याव्यतिरिक्त पाकिस्तानने तोफखाना सीमेवर ठेवून विमानभेदी तोफा तैनात केल्या आहेत.
विमानभेदी तोफा तैनात
नियंत्रण रेषेला लागून असलेल्या भागातील हालचाली एप्रिलपासून तीव्र झाल्या होत्या. सुरुवातीला जम्मू-काश्मीरमधील दहशतवाद्यांची घुसखोरी सुनिश्चित करण्याच्या धोरणाचा भाग म्हणून पाहिले जात होते. परंतु आता या तैनातीतून प्रश्न उपस्थित झाले आहेत. पाकिस्तानने तोफखाना पुढे आणला असून गेल्या १५ दिवसांपासून नियंत्रण रेषेजवळ विमानभेदी तोफ तैनात केल्या आहेत. अशा परिस्थितीत पाकिस्तानच्या या कारवाईकडे दुर्लक्ष करता येणार नाही.
पुंछ सेक्टरमधील युद्धबंदीचे सर्वाधिक उल्लंघन
अधिकृत सूत्रांनी सांगितले की, पाकिस्तानी सैन्याने मागील एका महिन्यात पुंछ सेक्टरमधील युद्धबंदीचे सर्वाधिक उल्लंघन केले आहे. तसेच हिरानगर सेक्टरमधील आंतरराष्ट्रीय सीमेवर सुद्धा उल्लंघन केले. त्यांनी केलेल्या या कामांचा आढावा आणि गुप्तचर अहवालाच्या आधारे हे उघडकीस आले आहे.
वस्तीमध्ये कार्यरत ऑपरेशनल केंद्र
नागरी वस्तींमध्ये पाक सैन्याने आपली कार्यरत केंद्रे देखील स्थापित केली आहेत. पाकिस्तानने आपल्या सैन्याच्या ऑर्डर ऑफ बॅटलमध्ये आंशिक बदल घडवून आणला आहे, त्या आधारावर असे म्हटले जाऊ शकते की येत्या काही दिवसांत ते बदलणार आहेत. सूत्रांनी सांगितले की, नियंत्रण रेखा आणि आंतरराष्ट्रीय सीमा ओलांडून पाक सैन्यात असामान्य गोंधळ सुरू असताना पूर्व लद्दाखमधील वास्तविक नियंत्रण रेषादेखील या काळात तीव्र झाली आहे.
चीनकडे लक्ष आहे
चिनी सैन्याशी तीनवेळा संघर्ष झाले आहेत. पेंगॉग तलावाच्या लाटांवर, भारत आणि चीनचे सैनिक एकमेकांच्या तोंडावर बॅनर घेऊन त्यांच्या पेट्रोलिंग मोटरबोटमध्ये उभे होते. चीनने अकसाई चिन परिसरात अचानक आपल्या सैन्यात वाढ केली आहे. दोन दशकामध्ये अशी पहिलीच वेळ आहे. त्याचबरोबर भारताने चीनलगतच्या भागात प्रथमच युद्ध विमानांची उड्डाणेही उडविली आहेत.
कोणत्याही परिस्थितीला सामोरे जाण्यास सक्षम
नॉर्दन कमांडच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, आंतरराष्ट्रीय सीमेपासून पूर्व लडाखपर्यंतच्या सर्व हालचालींवर आमचा नजर आहे. तसेच कोणत्याही परिस्थितीला सामोरे जाण्यास सक्षम आहोत. आम्ही शेजारच्या देशांच्या हेतू लक्षात घेऊन विस्तृत तयारी देखील केली आहे. ते जे करतील त्यानुसार त्यांना योग्य उत्तरे दिली जातील.
चीन दबाव टाकण्याचा प्रयत्न करीत आहे
संरक्षणविषयक तज्ज्ञ मेजर जनरल (निवृत्त) गोवर्धनसिंग जामवाल म्हणाले की, चीन नेहमीच पुढे जाण्याचे निमित्त शोधत असतो. भारत त्याच्यासाठी एक मोठे आव्हान आहे. कोरोनाच्या संकटामुळे अमेरिका आणि चीनमध्ये वाद वाढत आहे. परंतु , कोरोनामुळे भारत-अमेरिका संबंध सुधारले आहेत. चीन केवळ ईशान्यच नव्हे तर लडाखच्या आसपासच्या भागातही लष्करी कारवाईत वाढ करून भारतावर दबाव आणण्याचा प्रयत्न करीत आहे.
