नवी दिल्ली : नॅशनल पेन्शन स्कीम (NPS) ही भारत सरकारने सुरू केलेली सेवानिवृत्ती बचत योजना आहे, ज्याचा उद्देश नागरिकांना आर्थिक सुरक्षा प्रदान करणे हा आहे. जानेवारी 2004 मध्ये जेव्हा ही योजना पहिल्यांदा सुरू करण्यात आली, तेव्हा ती फक्त सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी खुली होती. 2009 मध्ये अनिवासी भारतीयांसह भारतातील सर्व नागरिकांना समाविष्ट करण्यासाठी योजनेचा विस्तार करण्यात आला. आज कोणताही भारतीय नागरिक, भारताच्या कोणत्याही भागात किंवा जगाच्या इतर भागात राहणारा आणि त्याचे वय 18 ते 70 वर्षांच्या दरम्यान असल्यास तो या योजनेत गुंतवणूक करू शकतो.
NPS पेन्शन फंड नियामक विकास प्राधिकरणा (PFRDA) द्वारे नियंत्रित केले जाते, जे गुंतवणूकदारांना समाधान आणि पारदर्शकता देते. या योजनेत लहान नियमित पेमेंटद्वारे किंवा एकरकमी रकमेद्वारे गुंतवणूक करणे अगदी सोपे आहे. लॉक-इन कालावधी गुंतवणुकीच्या 5 वर्षांपर्यंत असेल. तसेच योजनेतून मुदतपूर्व पैसे काढण्याची परवानगी केवळ अपवादात्मक परिस्थितीतच दिली जाते.
NPS द्वारे गुंतवणूकदार त्यांचे पैसे 4 प्रकारच्या पर्यायांमध्ये गुंतवणे निवडू शकतात – इक्विटी, कॉर्पोरेट बाँड, सरकारी बाँड आणि रिअल इस्टेट इन्व्हेस्टमेंट फंड (REITs) सारखे पर्याय उपलब्ध आहेत. त्यामुळे परतावा निवडलेल्या संपत्ती वर्गाच्या बाजारातील कामगिरीवर अवलंबून असेल. ज्यांना आर्थिक बाजारपेठेचा अनुभव नाही, ते ग्राहकाच्या वयाच्या आधारे निर्धारित केलेल्या पूर्व-निर्धारित संपत्ती वाटपामध्ये गुंतवणूक करणे निवडू शकतात. राष्ट्रीय पेन्शन योजना इतर निश्चित उत्पन्न योजनांच्या तुलनेत अनेक फायदे देते.
सर्वात कमी किमतीची पेन्शन योजना
NPS ही जगातील सर्वात कमी किमतीची पेन्शन योजना मानली जाते. टियर 1 खात्यासाठी दर वर्षी किमान 1000 रुपयांची गुंतवणूक आवश्यक आहे. चित्रपटगृहातील या रकमेपेक्षा आपण चांगल्या रेस्टॉरंटमध्ये चित्रपट किंवा डिनरवर जास्त खर्च करतो. तसेच निधी व्यवस्थापनासाठी प्रशासकीय शुल्क देखील सर्वात कमी आहे. सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे यासारख्या छोट्या गुंतवणुकीसह तुम्ही सेवानिवृत्तीचे वय गाठेपर्यंत एक मोठा निधी तयार करण्यासाठी चक्रवाढ शक्तीचा पुरेपूर वापर करू शकता. तुम्हाला जमा झालेल्या रकमेवर आधारित मासिक वार्षिकी रक्कम मिळणे सुरू होईल.
आयकर फायदे
राष्ट्रीय पेन्शन योजना तुम्ही दरवर्षी गुंतवलेल्या रकमेवर कर लाभ प्रदान करते. भारतीय आयकर कायदा 1961 च्या कलम 80CCD 1(b) अंतर्गत, तुम्ही तुमच्या करपात्र उत्पन्नावर 80C पेक्षा जास्त आणि त्याहून अधिक गुंतवणूक केलेल्या आर्थिक वर्षासाठी अतिरिक्त कर कपातीचा दावा करू शकता. कलम 80CCD(1) अंतर्गत: येथे तुम्ही तुमच्या वार्षिक पगाराच्या 10% पर्यंत कमाल कपातीचा दावा करू शकता. स्वयंरोजगार गुंतवणूकदारांसाठी ही मर्यादा त्यांच्या एकूण उत्पन्नाच्या 20% पर्यंत जाते. कलम 80CCD(2) अंतर्गत: त्यात कर्मचाऱ्यांच्या वतीने NPS मध्ये गुंतवलेल्या रकमेसाठी नियोक्त्याचे योगदान समाविष्ट आहे.
नियोक्त्याचे वास्तविक NPS योगदान
100% बेसिक + महागाई भत्ता
एकूण उत्पन्न
जे नियोक्ते त्यांच्या कर्मचार्‍यांच्या वतीने NPS मध्ये योगदान देतात, त्यांनाही कर लाभ उपलब्ध आहेत. असे योगदान नियोक्त्याद्वारे व्यवसाय खर्च म्हणून दाखवले जाऊ शकते आणि कर्मचारी कलम 80CCD(2) अंतर्गत अतिरिक्त कर लाभांचा दावा करू शकतो. सर्व ग्राहक कलम 80CCD(1B) अंतर्गत 50,000 रुपयांपर्यंत कोणत्याही अतिरिक्त स्व-योगदानाचा दावा करू शकतात, जेवर नमूद केलेल्या 2 विभागांपेक्षा वरचे आहे. NPS लवचिकतेचे अनेक स्तर प्रदान करते. पहिला पर्याय म्हणजे एकरकमी गुंतवणूक करणे किंवा नियतकालिक पेमेंट करणे. दुसरे म्हणजे, तुम्हाला गुंतवायची असलेली रक्कम आणि तुम्ही मासिक किंवा वार्षिक इत्यादी रक्कम आहे.
तुम्हाला तुमच्या वित्तीय बाजारांच्‍या ज्ञानाविषयी आणि अनुभवाबाबत खात्री असल्यास तुमच्या जोखमीच्या क्षमतेनुसार तुम्ही तुमच्या गुंतवणुकीचे चार संपत्ती वर्गांमध्‍ये विभाजन करण्‍याची निवड करू शकता. अगदी ऑटो चॉईस अंतर्गत तुमच्या जोखमीच्या क्षमतेवर आधारित अति-सुरक्षित, पुराणमतवादी, संतुलित आणि आक्रमक संपत्ती वाटप तुम्हाला निवडता येईल. या पेन्शन योजनेचा आणखी एक मोठा फायदा म्हणजे ऑनलाईन प्रवेश आहे, ज्यामुळे तुम्हाला तुमच्या गुंतवणुकीचे निरीक्षण करता येते आणि संपत्ती वाटपाच्या संदर्भात चांगले निर्णय घेता येतात.
हेही वाचाः Hanuman Chalisa: मातोश्रीसमोर उद्या हनुमान चालीसा पठण करणारच, राणा दांपत्य ठाम
